Is succes een kwestie van de juiste mindset?

Is succes een kwestie van het hebben van de juiste mindset? Veel succesgoeroes menen van wel. Zo maakte de Amerikaanse consultant Andy Bailey een kaart met 16 eigenschappen die succesvolle mensen onderscheiden van niet-succesvolle. Ondernemer Richard Engelfriet laat zien hoe onzinnig en gevaarlijk die redenering is en noemt het een belediging voor iedereen die buiten de boot valt.

Petra Coaching Business Services is een typisch Amerikaans bedrijf dat u gouden bergen belooft als u met hun succescoaches aan de slag gaat. Yes, you can! Andy Bailey werkt voor Petra Coaching als ‘Entrepreneur Coach’. Hij maakte de oranje kaart met eigenschappen die u hier ziet.

Zou het waar zijn wat daar staat?
Laten we er eens een paar eigenschappen uithalen. Succesvolle mensen geven volgens meneer Bailey complimenten, willen dat anderen slagen en geven anderen waardering voor hun successen. Als ik dat lees, moet ik direct denken aan Apple-frontman Steve Jobs. Een zeer succesvolle ondernemer die er om bekend stond dat hij altijd ruim de tijd nam om te luisteren naar anderen. De in 2011 overleden Jobs was een zeer aimabele man, die ruimhartig anderen liet scoren met het succes van Apple. Hij stond erom bekend vele complimentjes te geven aan zijn medewerkers.

Ja, dat was cynisch. Steve Jobs was natuurlijk zeer succesvol en briljant, maar ook een megalomane, manipulatieve hork die weinig interesse toonde voor mensen die anders dachten dan hij. Jobs kon medewerkers on the spot ontslaan, was grof gebekt en bekritiseerde alles en iedereen. Steve Jobs voldoet volgens mij een stuk beter aan de eigenschappen aan de rechterkant van het plaatje dan de linkerhelft. Hoe kan dat nou, meneer Bailey?

Daarnaast wil ik u graag voorstellen aan Aaliyah. Aaliyah heeft in Marokko de lagere school doorlopen en is door haar man naar Nederland gehaald. Op haar 26e overleed haar man, en sindsdien zorgt ze alleen voor haar drie kinderen. Ze moet rondkomen van een bijstandsuitkering. Ze wil dolgraag een betaalde baan. Na 642 afwijzingen voelt ze zich helaas weinig succesvol. Ze voldoet wel aan alle criteria van meneer Bailey. Ze stelt doelen, houdt een dagboek bij, complimenteert aan de lopende band andere mensen en leest iedere dag. En ja, ze zou dolgraag change willen embracen. Maar waarom blijft het succes dan uit? Zou succes misschien toch met andere dingen te maken hebben dan het hebben van een succesvolle mindset van 16 eigenschappen?

Hoe succes werkt: een experiment
Als je echt wilt vaststellen of deze 16 eigenschappen invloed hebben op succes, moet je het volgende experiment uitvoeren. Allereerst zoek je een populatie van ongeveer 1000 personen die op alle factoren (denk aan opleidingsniveau, inkomen, verantwoordelijkheid, netwerk, sociale achtergrond) identiek zijn behalve die 16 eigenschappen. We willen immers uitsluiten dat iemand succesvol is omdat hij rijke ouders heeft. Vervolgens laten we een psycholoog de hele dag met de proefpersonen meelopen om vast te stellen wie er voldoet aan de eigenschappen van de kaart. Kijken ze veel tv? Houden ze echt een dagboek bij? Vergeven ze anderen? Zijn ze continu aan het leren? Op die manier stellen we twee groepen samen, de groep mensen die gedrag vertoont uit de ‘linkerkant’ van het plaatje en een groep mensen die gedrag vertoont uit de ‘rechterkant’.

Dan geven we beide groepen dezelfde taken die ze succesvol moeten uitvoeren. Alle omstandigheden zijn verder gelijk. We zorgen ervoor dat geluk of toeval zijn uitgesloten. Als dan aan het eind van het experiment blijkt dat de groep met eigenschappen uit de linkerkant meer succes heeft dan de groep met eigenschappen uit de rechterkant, kunnen we de conclusie trekken dat meneer Bailey gelijk heeft.

Ik zet er 10.000 euro op in dat dit onderzoek op deze manier niet heeft plaatsgevonden. En ik verwed daarnaast nog eens 1.000 euro dat zo’n onderzoek niet uit te voeren is. Hoe wil je 16 eigenschappen gecontroleerd toetsen, terwijl je alle andere omstandigheden gelijk houdt? Waar vind je 1000 proefpersonen met exact identieke talenten, achtergronden en omstandigheden?

Ik heb slecht nieuws voor meneer Bailey en voor iedereen die dit soort lijstjes serieus neemt: het is onmogelijk om exact te achterhalen wat de sleutel is tot succes. Er spelen zoveel factoren een rol bij succes, dat je dat nooit kunt terugbrengen tot 16 eigenschappen. En zelfs als het onderzoek uitvoerbaar is, dan durf ik ook wel een stevige weddenschap aan dat de kans groter is dat de eigenschappen van de kaart eerder gevolgen zijn van succes in plaats van oorzaken.

Het gevaar van succesformules
Hopelijk bent u het met mee eens dat zo’n lijstje inderdaad maar weinig waarde heeft. De meeste mensen zullen hun schouders erover ophalen. Toch zijn er altijd mensen die dit soort lijstjes presenteren als ‘waar’ en dat vind ik gevaarlijk. Als we het lijstje van Bailey namelijk aanvaarden als ‘waar’, dan zeggen we daarmee ook dat succes een keuze is. En dat is geen aanzet tot een oplossing, maar onderdeel van een probleem waarbij we alle verantwoordelijkheid voor succes en falen aan het individu wijten. Het is je eigen schuld als je bent ontslagen. Of als je meer dan 40 uur werkt en daar amper van rond kan komen. In The Land of Hope and Glory waar meneer Bailey woont zijn ruim 10 miljoen working poor. Dat zijn mensen die werken, maar toch onder de armoedegrens leven. We beledigen deze mensen door te stellen dat ze dat aan zichzelf te danken hebben omdat ze niet de juiste mindset hebben.

Op onzin beweren staat helaas geen straf, maar de verdachtmaking dat mislukking alleen maar het gevolg is van je eigen handelen vind ik een ernstige zaak. In Amerika is die strijd helaas al verloren. Daar is armoede een gevolg van je eigen domheid. Laten we dat in Nederland niet gebeuren. Mensen zonder succes help je door ze een kans te geven en na te denken hoe we ze aan echte banen kunnen helpen, niet door idiote praatjes te verkondigen over de juiste mindset.

Mister Bailey, do you wanna bet?

Follow @rengelfriet

PS. Ik heb geprobeerd contact op te nemen met meneer Bailey via email, Twitter en Linkedin, maar kreeg helaas geen reactie. De kaart is ook te vinden op de website van The People’s CEO Mary Ellen Tribby. Dat bedrijf heeft me per email laten weten dat het bewijs van de succes indicator een verslag is van de eigenschappen van 5 succesvolle mensen die ze tijdens een lunch hebben gesproken.
PS2. Het artikel is ook in het Engels te lezen.