Het mag van mij wel weer wat vager!

Iedereen houdt van concrete adviezen. We willen graag dat dingen ‘to the point’ zijn. Niet meer vrijblijvend kletsen, maar SMART afspraken maken. Kent u dat? SMART staat voor Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch en Tijdgebonden. Dus dat je tijdens een vergadering niet zegt: ‘Ik werk dat wel even uit’, maar ‘Ik presenteer jullie uiterlijk vrijdag per mail de resultaten van de enquetevragen 1 tot en met 6’. Lekker concreet.

Ook in de zorg hebben ze dit geleerd. Een verpleger in de thuiszorg krijgt als opdracht mee: ‘Wassen en aankleden patiënt: 6.30 minuten. Steunkousen vervangen: 1.25 minuten’. Dat vinden managers namelijk fijn. Anders gaat zo’n verpleger maar wat aanklooien, en dat kan niet de bedoeling zijn. Meten is weten.

Op een hogeschool begeleidde ik eens een groep docenten tijdens een heidag. Tijdens de lunch vroeg ik aan een van de deelnemers of hij de melk wilde doorgeven. Die deelnemer antwoordde met: ‘Begrijp ik goed van je dat je de melk van mij wilt?’ Ik was even van de kaart, maar vroeg toen: ‘Ja, dat begrijp je heel goed, maar waarom vraag je dat zo vreemd?’ Vol onschuld kwam het volgende verhaal op tafel: ‘Wij moeten als docenten onze kerncompetenties SMART maken. Ik ben goed in luisteren. Maar ja, hoe meet je dat? Daarom hebben we afgesproken dat ik minstens drie keer per dag eerst iemands boodschap samenvat, voordat ik erop reageer. Zo kunnen we aan het eind van de dag objectief vaststellen of ik echt goed heb geluisterd.’

Weg passie!
Hoe mooi het op het eerste gezicht ook klinkt, zaken ‘concreet’ en ‘SMART’ maken zorgt ervoor dat de passie en bezieling verdwijnen. Ga maar na: in 1963 sprak dominee Martin Luther King zijn beroemde speech ‘I have a dream’ uit. Nog steeds vinden mensen dit een inspirerend betoog. King sprak over zijn droom en zette daarmee vele anderen aan hetzelfde te doen.

Wat zou er van zijn inspirerende woorden zijn overgebleven als er een manager naast hem was gaan staan die had gezegd: ‘Wacht even meneer King. Hoe groot is die droom van u? Hoeveel negers moeten er jaarlijks voorin de bus? Hoeveel fte’s heeft u daarvoor nodig? Onder welke productgroep moet dat worden gebudgetteerd?’

Die manager had de droom direct stukgemaakt. De zeggenschap van King was er dan nooit geweest. Sterker nog, we zouden de speech erg lelijk hebben gevonden als deze manager de speech had gehouden: ‘Mijn droom is dat binnen een termijn van drie jaar minstens 6 procent van de zwarten toegang heeft tot de bus, waarvoor op dit moment binnen onze organisatie 7 duizend dollar nodig is om de lobby…’

SMART in Amsterdam?
Alles SMART maken betekent alle inspiratie weghalen. Denk maar aan de Noord-Zuidlijn in Amsterdam. Bij dat project was alles volledig doorgerekend. Risico-analyses, SMART geformuleerde doelstellingen en heldere budgetten en afspraken. Maar totaal geen inspiratie. En toen het project ook nog eens volledig de mist in ging, budgetten alsnog ruim werden overschreden en de halve stad instortte, kwam de commissie Veerman met een inspirerende conclusie: ‘We gaan toch door. We hebben immers nu al zoveel geld in dit project gestoken, als we stoppen is dat zonde van het geld’. Ik heb dat laatst ook tegen mijn vriendin gezegd toen ze mij vroeg of ik wel echt met haar door wil: ‘Nou schatje, ik heb al zoveel geld in jou gestoken, als we nu stoppen is dat zonde van het geld’.

Word weer vaag!
Het vreemde is, dat steeds meer organisaties klagen over het gebrek aan passie en bezieling bij hun medewerkers. Welnu; als je echt meer passie wilt, is de eerste concrete stap ervoor zorgen dat er weer eens ruimte komt voor een gezonde portie vaagheid…of met een mooier woord: inspiratie! En dan nog een concrete tip daarbij: als iemand de volgende keer tegen u zegt: ‘Het mag van mij wel wat concreter’, antwoordt u dan met: ‘dat is een hele vage opmerking’!

Follow @rengelfriet