Volgens NRC-journalist Wouter van Noort zitten we momenteel in een zingevingscrisis. Richard Engelfriet denkt dat dat wel meevalt, zeker na het lezen van het rammelende onderzoek waar Van Noort zich op baseert.
Een lezer wees me op een blog van NRC journalist Wouter van Noort. Van Noort ervaart momenteel een ‘een crisis van zingeving’: ‘Wat is een goed leven? Hoe moeten we ons tot elkaar en de natuur verhouden? Hoe gaan we goed om met lijden en stress? Hebben we nog enig idee?’.
Persoonlijk denk ik dat we best een idee hebben: een zo hoog mogelijke vaccinatiegraad, Willem II standvastig in het linkerrijtje, Pieter Omtzigt benoemen tot premier en de opwarming van de aarde tegengaan. Wie roept dat we geen idee meer hebben wat een goed leven is, kan daarnaast ook even achterom kijken. Ik denk dat vrijwel alle bewoners van onze aardbol uit het verleden maar wat graag in onze huidige tijd willen leven.
Denk maar aan een gemiddeld kind. Tot 1874 was kinderarbeid legaal in Nederland. Dat betekende dus vanaf een jaar of 6 het land op, de mijn in of in een stinkfabriek onder vreselijke omstandigheden gevaarlijk werk doen. Of wat dacht u van een vrouw? Het is amper 50 jaar geleden dat een vrouw direct na haar huwelijk ‘wilsonbekwaam’ werd verklaard en de rest van haar leven achter het aanrecht mocht plaatsnemen.
Tel daarbij op dat Nederland op nummer 5 staat van de meest gelukkige landen ter wereld en je snapt dat wie loopt te bloggen dat we in een zingevingscrises zitten, de feiten niet achter zich heeft.
Je hoeft niet ziek te zijn om beter te worden
Maar het kan natuurlijk nooit kwaad om je te blijven ontwikkelen. Of om het maar eens in authentiek zelfhulpjargon te verwoorden: je hoeft niet ziek te zijn om beter te worden. En ik snap dat niet iedereen in ons land het gevoel heeft in de top 5 vijf van meest gelukkige landen ter wereld te wonen.
Van Noort stelt daarom een prima vraag: ‘Hoe kan het dat sommige mensen een diep gevoel van zingeving, doelgerichtheid en eenheid met de wereld ervaren, terwijl anderen daarmee worstelen? Hoe kan het dat sommigen die sprong hebben kunnen maken? Wat doen zij wat anderen niet doen? Wat kunnen we daarvan leren?’.
Om die vraag te beantwoorden heeft hij zich laten inspireren door het werk van de Amerikaanse psycholoog Scott Barry Kaufman. Kaufman doet onderzoek naar transcendentie: het overstijgen van de belangen, impulsen en wensen van het ego. Van Noort noemt dit de ‘wetenschap achter ego-transcendentie’.
Wetenschap? 522 mensen vulden betaald een vragenlijst in
Die ‘wetenschap’ blijkt een farce. Wie het onderzoek van Kaufman gaat bestuderen, komt er al snel achter dat we enkel te maken hebben met een ingevulde vragenlijst. Kaufman heeft 522 volwassenen, voornamelijk wit en gemiddeld 36 jaar, via het online platform Amazon’s Mechanical Turk betaald (!) om in een half uurtje een survey in te vullen over ego-transcendentie.
De vragenlijst bestond uit citaten die zo uit de Happinez lijken te komen. De 522 hoofdzakelijk witte mensen gaven in ruil voor een grijpstuiver antwoord op wat stellingen. Enkele voorbeelden:
‘I accept all sides of myself, including my shortcomings’
‘I can stay true to my core values even in environments that challenge them’
‘I have a purpose in life that will help the good of humankind’
Verder gaven de deelnemers uit de niet-representieve steekproef aan of ze een ‘deep sense of identification’ voelen met de volledige mensheid, of ze zich wel eens één voelen met alle dingen op de planeet en in hoeverre ze ‘in touch’ staan met hun ‘childlike spontaneity’.
Het mag duidelijk zijn dat dit allemaal tamelijk subjectief is. Zo voel ik bijvoorbeeld nooit een ‘deep sense of identification’ met de volledige mensheid, omdat ik weinig op heb met types als Sywert van Lienden, Willem Engel en Delano G. Ook heb ik grote moeite me één te voelen met dingen als mijn citruspers, de intercity van Maastricht naar Den Helder of een wattenstaafje. Tot slot ben ik blij dat ik niet meer ‘in touch’ sta met mijn ‘childlike spontaneity’ van het broekplassen.
Zijn dit conclusies die passen bij een NRC journalist?
Natuurlijk gun ik Van Noort zijn ontwikkeling en zingeving, maar ik hoop ook dat hij zich een beetje verdiept in de methodologie van de onderzoeken waar hij mee aankomt. Want om nou allerlei conclusies te trekken op basis van betaalde antwoorden van een niet-representatieve steekproef op zweverige stellingen, lijkt me toch niet echt passen bij een journalist van NRC statuur.
richardengelfriet.nl 